نام کتاب: کتاب موسیقی در عصر مشروطه (پژوهشی در هنر عصر مشروطیت) کتاب دوم

گردآوری، تدوین و مقدمه: مسعود کوهستانی نژاد

ناشر: نشر مهر نامگ سال 1384

در این کتاب، تلاش کرده‌ام تا به بازخوانی مسیر پر فراز و نشیب هنر موسیقی در ایران عصر مشروطه بپردازم. موسیقی در عصر مشروطه گزارشی است از وضعیت موسیقی در دوره‌ای که جامعه ایرانی دستخوش تحولات بزرگ فرهنگی و اجتماعی بود. در دوره مشروطه، موسیقی که تا پیش از آن بیشتر به عنوان وسیله‌ای برای عیش و طرب و در مواردی برای تهییج نظامیان شناخته می‌شد، جایگاه ویژه‌ای یافت و به ابزاری برای بیان احساسات و هویت فرهنگی مردم تبدیل شد. این کتاب، نگاهی به این دگرگونی در بازه سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۴ شمسی دارد، و با تکیه بر روزنامه‌ها و اسناد موجود، تصویری از نقش و جایگاه موسیقی در این برهه تاریخی به دست می‌دهد.

در مقدمه این کتاب، به روند آموزش موسیقی علمی در ایران و آغاز توجه به این هنر از اواسط دوره ناصرالدین‌شاه پرداخته‌ام. همچنین، موضوعاتی مانند گروه‌های موسیقی، ارکسترها، آثار موسیقایی و موسیقی زنان نیز در این بخش بررسی شده‌اند. از آنجا که منابع تاریخی در این زمینه اندک و پراکنده‌اند، این کتاب تنها می‌تواند صفحه‌ای از دفتر بزرگ تاریخ موسیقی ایران را به نمایش بگذارد.

این مجموعه مانند جلد پیشین (سینما در عصر مشروطه) در دو بخش تنظیم شده است: مقدمه و اسناد و اعلان‌ها. هر بخش بر اساس سیر زمانی تنظیم شده تا پژوهشگران و علاقه‌مندان بتوانند به طور مستقیم از این اسناد بهره‌مند شوند. امید دارم این اثر کوچک، گامی باشد در راستای پژوهش‌های گسترده‌تر و عمیق‌تر درباره هنرمندان و گروه‌های موسیقی آن دوره و ادای احترامی به جایگاه و تلاش‌های بی‌بدیل آنان است.

مشاهده مقاله مروری بر هنر عصر مشروطه